Walpurgisnacht
Deze nacht werd vernoemd naar de heilige Walburga. Een beetje ongelukkig want deze heilige heeft in haar bekeringsdrang nogal wat heidense praktijken vernield en vrouwen op de brandstapel gebracht. Niet echt het lollige type dus, zeker niet voor heksen. De Kelten vieren tijdens deze nacht beltane. De Germanen Vanadisnacht met als centrale gaste Freya. De Christenen noemen de meimaand Mariamaand. Welke naam we dit beestje ook geven: feit blijft dat er in het verleden duizenden mensen bij elkaar kwamen om de vruchtbaarheid te vieren. Vandaag komen er nog steeds duizenden mensen samen op de blocksberg in Harz om Walpurgis te vieren. De ware betekenis is echter enigszins ondergesneeuwd. Zie: https://www.harzinfo.de/veranstaltungen/walpurgis-im-harz.html
Hoe Walpurgis vieren?
Hoe kan je oude gebruiken in het hedendaagse leven integreren, zonder op bezems te moeten gaan vliegen of je te verkleden?
In ons gezin wordt deze avond tot een vrouwenavond omgedoopt. Elk jaar gaan mijn dochter en ik op stap en proberen we samen te ontdekken wat vruchtbaarheid en vrouw zijn juist inhoudt. Dat is een aanrader! Het werkt verbindend en je relatie wordt er dieper door. Dit jaar kregen we het aangename gezelschap van een vriendinnetje van mijn dochter die ook altijd te vinden is voor zo‘n uitstapjes.
Vruchtbaarheid op de Zwarte berg
Na eerst een heerlijke maaltijd genuttigd te hebben in een restaurant in Wintelre togen we naar het Kempisch Brabantse Hoogeloon. Samen eten is altijd een goed sfeerzetter. Dumézil toonde aan dat er een driedeling was in onze voorouderlijke indo-europese maatschappij: drie standen met elk zijn eigen functies en goden. De derde stand was de boerenstand. Zij zorgden voor het bewerken van de grond, voor vruchtbaarheid, voor materie. Hun kleur is zwart. Daarom vond ik de Zwarte berg, de hoogste grafheuvel uit de Bronstijd in de Benelux, wel een mooie plek om de vruchtbaarheid te vieren. Zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Indo-Europese_godentrias
http://www.erfgoedgeowiki.nl/index.php/Zwarte_berg_hoogeloon)
Eieren gooien
Als eerste ritueel gooiden we eieren naar elkaar over de grafheuvel. Dat liep niet altijd zoals gepland: af en toe moest er een ei tussen de bremstruiken gezocht worden. Goed gelachen, dat hebben we wel. Waarom een ei gooien? Zowel in de Indische als de Finse traditie ontstond de wereld uit een ei. Het ei staat dan ook symbool voor onze kosmos. Het zorgt voor vruchtbaarheid. In Duitsland zijn nog streken bekend waar men eieren over huizen gooit om het huis te zegenen. In een graf te Worms van 320 v.o.t. bevonden zich 2 beschilderde ganzeneieren als grafgift. Waarschijnlijk als doel een transformatie: het opnieuw scheppen van de persoon. In Engeland zijn er rituele putten gevonden, verscheidene eeuwen gevuld met ganzeneieren, waarvan men denkt dat ze vruchtbaarheid probeerden te verkrijgen bij kinderloze vrouwen. Ik vond het dus wel passend tijdens deze vrouwendag.
Dansende ommegang
Daarna wandelden we drie keer rond de grafheuvel. Ik legde uit dat in onze mythes altijd drie keer rond een vuur werd gelopen, met de zon mee, om bijvoorbeeld een huwelijk te bestendigen of een ritueel te bevestigen. Kijk bijvoorbeeld naar de Rígsþula in de Edda. Dat dit vaak dansend werd gedaan door de heidenen, zei ik er lachend bij. Volgens onderzoeker Grolman (Nederlandse volksgebruiken, Zutphen) werd van een gekerstende heiden gezegd dat `hij/zij gestopt was met dansen.` Dansen is een vruchtbaarheidsrite. Hij schrijft: ` Door te dansen brengt men zichzelf in een soort geestvervoering, waarvan volgens de primitieve opvatting weer magische krachten uitstralen, die bijvoorbeeld aan het gewas ten goede zal komen.` Vruchtbaarheid dus. Dat lieten de meisjes zich ging 2 keer zeggen: dansend sprongen ze in het rond, uitgelaten en vrolijk. De aarde werd goed aangestampt. Soms met wat rare dansen maar ik denk niet dat onze voorouders daarvan wakker liggen. Ook zij zullen wel niet allemaal motorisch begaafd geweest zijn.
Danken en offeren
Daarna stonden we samen stil waarom het zo fantastisch is om vrouw te mogen zijn en waarom vruchtbaarheid zo belangrijk is. We gooiden om de beurt kruiden rond de grafheuvel als dank omdat we mogen zijn, wie we zijn. We stonden ook even stil bij onze voormoeders: ouders, grootouders, overgrootouders en dankten ze omdat ze hebben gezorgd dat we zijn wie we nu zijn.
Een goed verhaal
Het is geweten dat nog in de vorige eeuw vrouwen bij elkaar kwamen tijdens spinningen. Ze vertelden elkaar verhalen, leerden liedjes en gaven de jongere meisjes sexuele voorlichting. Dat laatste heb ik maar overgeslagen maar voor een goed verhaal ben ik altijd te vinden. De meisjes luisterden naar het verhaal van de dood van de kabouterkoning Kyrië. De legende gaat dat de koning in deze grafheuvel woonde. Voor het verhaal, zie: http://www.verhalenbank.nl/items/show/51277
Wat de juiste moraal is van dit verhaal weet ik niet zeker, maar ik heb wel een vermoeden. Wie de (eigen) natuur vernietigt, verliest contact met de voorouders dus met zichzelf. Voor de heidenen was/is dat contact een bron van wijsheid, vruchtbaarheid, groei. Dan gaat niets meer vanzelf: het lot zal zich tegen je keren en je zal zonder hulp hard moeten werken. Als je je eigen pad, je eigen aard volgt, kom je vanzelf weer terug tot de voorouders.
Een andere moraal kan zijn: ga nooit in het donker naar een bos. Dit gezegd zijnde, verlieten we in het donker het bos om vrolijk huiswaarts te keren.
Gudela
