Jaren geleden trouwde een vriend met een Hongaarse. Door een gelukkig toeval mocht ik de ceremonie op me nemen: een heidens huwelijk aan een vuur, naast de Donau. Prachtige setting. Het was een hele belevenis, dat huwelijk, en niet alleen omdat de palinka rijkelijk vloeide. Terwijl wij de Vlaamse kant brachten, werd de Hongaarse kant door een traditionele huwelijksplanner opgenomen. Met traditioneel bedoel ik: ze gebruikte specifieke Hongaarse huwelijkstradities. Dat was fantastisch: borden werden op de grond gegooid, waarbij scherven geluk brengen. Er werd haan gegeten, wat staat voor vruchtbaarheid en voorspoed. Er werden drankspelletjes gedaan. Een Hongaarse zei me: `Palinka: echte mannen moeten het kunnen maken, echte vrouwen moeten het kunnen drinken.` En hup, daar ging het zoveelste glaasje. Terwijl de palinka steeds meer naar mijn hoofd steeg, dacht ik: `Dit wil ik ook!` De lage landen hebben zoveel eigen en streekgebonden huwelijksgebruiken: je kan er boeken mee vullen. Waarom niet ze terug onder het stof halen? Enkele bekende gebruiken wil ik wel met jullie delen.
Losschieten en kwanselbier in Brabant en de Kempen
In Brabant was het de gewoonte om de avond voor het huwelijk te losschieten. Dat was bedoeld om kwade geesten van het huwelijk te verdrijven. Dit gebeurt met oude melkbussen en carbid. Vroeger gold: hoe harder het bulderde, hoe beter voor het bruidspaar. Dit gebeurde voor het huis van de bruidegom. Als deze genoeg knallen had gekregen, werden de carbidschieters getrakteerd op een glas bier, ‘kwansel’ genoemd. Dat was niet zo vrijblijvend: als het toekomstig bruidspaar niet op bier trakteerde, werden er voor de woning van de bruid poppen in bomen gehangen of leuzen geschreven zoals “Offer voor de man die het losschietbier van zijn toekomstige vrouw niet betalen kan”. Dat probeerde je natuurlijk te vermijden.
Bomen op de weg in Limburg
In bepaalde streken (zeker in het Maasland) werd na het huwelijk de toegang tot het huis versperd door een boom. Om toch in het huis te komen, moest het bruidspaar gezamenlijk de boomstam doorzagen. Er zijn zelfs bronnen waarbij de zaagbok door snode vrienden op het dak van het nieuwe huis geplaatst werd en de bruidegom eerst het dak op moest om de zaagbok te gaan halen. Het is een test van mannelijkheid maar ook, door het gezamenlijk zagen, van goede samenwerking.
De weg versperren zag ik trouwens ook na een traditioneel Litouws huwelijk. Hierbij werd een lied gezongen en werd een offer gevraagd van het bruidspaar, voor ze mochten passeren.
Leuke gebruiken, om in ere te houden. Wie graag huwelijksgebruiken uit zijn eigen streek leert kennen, aarzel niet om mij er naar te vragen.
Gudela
