De lente is er. Als een mooie jonge vrouw sloop ze binnen en elke bloem of knop die ze aanraakte, staat nu in volle bloei. Zoete geuren hangen boven de prachtige appelboomgaarden. Het is dan ook niet zo gek dat onze voorouders de lente omschreven als een mooie godin, genaamd Ostara.
Nu ja, helemaal zeker weten we dat niet omdat er weinig schriftelijke bronnen over gevonden zijn. De oude monnik Beda beweerde in de 8e eeuw dat april door de Angelen Eosturmonath werd genoemd, verwijzend naar de godin Eostre, waarvoor ze in die maand een feest vierden. Ook de bekende sprookjesverzamelaars Grimm vertelden over haar bestaan en legden de link met de andere Indo-Europese gebieden: Eos in Griekenland, Aurora in Rome, Ausra in Litouwen en Usas in India. Het zijn godinnen van de dageraad, van het ontluikende licht. De wereld werd opnieuw geboren na de ragnarok. De lentegodin brengt eieren en vogels mee. In Kolka (Fin-oegrisch noorden van Letland) en Estland zingen de heidenen vandaag nog bij het begin van de lente een lied aan het water ( de zee, rivier of meer) dat de vogels moet doen herrijzen. Als je een beetje vertrouwd bent met de oerbeelden, is dat logisch: uit de oerzee ontstaat het eerste leven. Elk jaar herhalen ze deze mythe door een rituele handeling te stellen. Daarnaast zie ik ook de link met het verrijzen van Jezus en begrijp ik nu beter de volledige betekenis van een herrijzenis in de lenteperiode. Er zijn vele discussies of Ostara nu een echte godin was of gewoon de dageraad voorstelde die zich elke ochtend in het Oosten ontvouwt. Eerlijk gezegd is die discussie voor mij persoonlijk een beetje irrelevant: goden zijn `slechts`een personificatie van bepaalde fenomenen, energieën, archetypes of levensaspecten. Sterker nog, door goden naar voor te schuiven zou men zich kunnen fixeren op de uiterlijke kenmerken en daardoor de verbinding kunnen verliezen met de ware betekenis achter deze symboliek.
Het moge duidelijk zijn: in welke gedaante het ook verschijnt, het lente- of paasfeest gaat over de vernieuwing van het leven op aarde en past binnen het cyclisch denken van onze voorouders waar leven-dood-herleven zich opvolgde.
En nu? Daar zitten we dan met ons gezin op een paar vierkante meters. Of ben je alleen in een appartement? Hoe vier je nu een lentefeest of Paasfeest in coronatijden? Misschien kunnen we putten uit een aantal oude tradities?
Op Paaszondag staan in sommige streken in Duitsland en Polen de vrouwen van het huis voor dag en dauw op en gaan in het wit, geel of goud gekleed in volledige stilte bij zonsopgang water putten uit een nabijgelegen bron of rivier. Men gelooft dat dit water heilzaam is. Ook baden had een zuiverend effect.
Wat in onze streken ook nog gekend is, is uiteraard het leggen van paaseieren voor dag en dauw voor de kinderen. Mijn zus en ik gingen ze zelfs leggen bij de buren omdat een vriend van ons telkens vergeten scheen te worden door de paashaas. Probeer dit jaar misschien ook eens wat eierspelletjes: eiergooien, eierestafettes, eieren beschilderen,… Wie veganistisch is, kan misschien overwegen om de eieren te vervangen met noten. Ook noten staan symbool voor vruchtbaarheid en werden in het verleden uitgedeeld aan kinderen bij geboorte (denk maar aan onze suikerbonen).
In het Oosten van de Lage Landen en in Duitsland worden er elk jaar grote paasvuren ingericht. Een sprong over het vuur zou de verbinding met de goden herstellen en dus heilzaam en louterend zijn. Misschien kan je samen met je kinderen of alleen een vuur maken in de tuin? Of wie geen tuin heeft: over een kaars springen kan ook erg leuk zijn. We kennen ook nog het gebruik om de winterkoning te verbranden: de lente heeft nu eindelijk helemaal gewonnen. Je zou dus in het vuur een zelfgemaakte winterpop kunnen verbranden of -om het symbolisch voor te stellen- een lijstje kunnen maken van alle moeilijke momenten/ eigenschappen in je leven die je wil loslaten of overwinnen. De fik er in.
Tot slot kennen we ook de ommegangen in Paastijd. Met versierde lentetakken of palmpaaschen lopen kinderen rond het dorp, van deur tot deur. Vandaag is het nog slechts het verzamelen van snoep en geld maar vroeger had het een sacrale functie. Door de omstandigheden kunnen we de ommegang niet groot maken maar je tuin of je huis/appartement zal een rondje ook wel appreciëren.
Misschien kunnen we allemaal wel een heiliging gebruiken van onze omgeving en onszelf in deze coronatijden? Zorg goed voor elkaar en fijn lente- of Paasfeest gewenst!
Gudela
